Quan Ngự sử Nguyễn thế Hệ - Đặng Văn Thị
Thứ Ba, 17/09/2013
Ngài Đặng Trung Tam là dòng dõi chi thứ tư thuộc dòng trưởng là chi của ngài Đặng công Thiếp, con thứ tư của ngài tể tướng Đặng Dung. Ngài Đặng Công Diễn thi Hương đậu Giải nguyên, thi Hội đậu Tiến sĩ khoa Đinh Mùi 1727 đời Lê Dụ Tông, sinh hạ ngài Đặng Trung Tôn, ngài Đặng trung Tôn sinh hạ 3 người con trai , người thứ nhất và thứ hai lập nghiệp tại quê, còn người thứ ba là ngài Đặng trung Tam dời cư đến làng Luông tức Luông- Lâm tỉnh Thanh hóa, sinh hạ ba con trai: là ngài Đặng thế Cơ con trưởng,ngài Đặng Trí Nhân con thứ, ngài Đặng Quang Uy con thứ ba. Ngài Đặng Quang Uy lập nghiệp tại Lương Điền (xã Thanh Xuân, Thanh Chương Nghệ An). Hậu duệ có những người con nổi danh như: Đặng Thai Hài, Đặng Thai Nhiễu, Đặng Thai Giai, Đặng Nguyên Cẩn, Đặng Thúc Hứa, Đặng Quỳnh Anh, Đặng Thai Mai, Đặng Thai Hồng…
Tóm tắt tiểu sử:
Ngài Đặng Trung Tam là dòng dõi chi thứ tư thuộc dòng trưởng là chi của ngài Đặng Công Thiếp, con thứ tư của ngài Tể tướng Đặng Dung.
Ngài Đặng Công Diễn thi Hương đậu Giải nguyên, thi Hội đậu Tiến sĩ khoa Đinh mùi 1727 đời Lê Dụ Tông, sinh hạ ngài Đặng Trung Tôn, ngài Đặng Trung Tôn sinh hạ 3 người con trai , người thứ nhất và thứ hai lập nghiệp tại quê, còn người thứ ba là ngài Đặng Trung Tam dời cư đến làng Luông tức Luông- Lâm, Thanh Hóa, sinh hạ ba con trai: là ngài Đặng Thế Cơ con trưởng,ngài Đặng Trí Nhân con thứ, ngài Đặng Quang Uy con thứ ba .Ba anh em sau dời về Bèo hậu tức Bào Hậu nay là xã Quỳnh Hậu, Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ngài Đặng Thế Cơ và ngài Đặng Quang Uy sau dời cư đến Lương Điền, Thanh Chương, Nghệ An.
Ngài Đặng Quang Uy lập nghiệp tại Lương Điền ( xã Thanh Xuân, Thanh Chương, Nghệ An). Hậu duệ có những người con nổi danh như: Đặng Thai Hài, Đặng Thai Nhiễu, Đặng Thai Giai, Đặng Nguyên Cẩn, Đặng Thúc Hứa, Đặng Quỳnh Anh, Đặng Thai Mai, Đặng Thai Hồng…
Ngài Đặng Thế Cơ sinh hạ 4 người con trai, con trưởng là Đặng Công Triều, ngài Công Triều sinh hạ ngài Trực Phong và ngài Gia Viện, ngài Gia Viện là Bản phủ Hiệu sinh.
Ngài Đặng Trực Phong sinh Ngài Duy Hùng, Ngài Duy Hùng sinh hạ 2 con trai là ngài Đặng Văn Thị và ngài Đặng Toản.
Ngài Đặng Văn Thị tự là Tắc Hiệu hiệu là Đông Xuyên, sinh khoảng năm 1800 ở làng Kẻ Mơ, xã Thổ Hào, nay là xóm 7B, xã Thanh Mai, Thanh Chương, Nghệ an.
Năm 1825 ngài đi thi Hương nhưng “Thổ hào vô hữu Đặng tính bất đắc ứng thi”. Ngài không nản chí, về đổi tên là Nguyễn Thế Hệ để dự thi, trước khi đi thi cầu Tiên, Tiên cho bài thơ:
Nhật hạ nhân hề nhật hạ nhân
Hoàng thiên phú dữ bất huy bần
Giang sơn bất thiểu tài hoa khách
Thiên hạ đa tàng Phúc đức nhân
Bài thơ( dịch ý) câu đầu có ý chơi chữ:
Nhật hạ nhân, ghép lại là chữ Thị (tên của ngài)
Câu 2: có ý Trời cao đã cho thì không kể giàu nghèo
Câu 3: Đất nước không thiếu người tài hoa.
Câu 4: Sao Thiên hạ khéo dấu người phúc đức vậy.
Một bài thơ chứa đầy hào khí và dự đoán điều tốt lành cho người sĩ tốt xứ Thổ Hào. Năm đó 1828, ( thời Minh Mệnh Cửu niên) Ngài đậu Cử nhân trường thi Hương ở Vinh, trong lời phê Quyển của nhà Vua phê:
“Giang sơn bất thiểu anh hùng khách
Thiên hạ đa tàng phúc đức nhân”
Ngài được vời vào Huế làm Quan: Sung Sử quán khảo hiệu, Hàn lâm viện Kiểm thảo, Ngự sử của Triều đình Huế ( Can gián, giúp đỡ nhà vua)
Năm 1808, Vua Minh Mạng cử Tổng đốc trọng thần Nguyễn Công trứ, Khâm sai Đại thần Nguyễn Thế Hệ,( tức Đặng Văn Thị) đi kinh lược Bắc kỳ. Chuyến đi này hai ngài đã có công trong việc mở mang tỉnh Thái Bình.
Ngài Nguyễn Thế Hệ tức Đặng Văn Thị đã từng đi sứ Trung quốc và đưa về quê hương giống Sâm trồng thử, thứ sâm được trồng trên đất Thổ Hào đầu tiên được gọi là Hào Sâm. Hào sâm thân cỏ, cao độ 50-80 cm, hoa 5 cánh hồng tươi rất đẹp, dễ trồng. Hào sâm trồng chỉ một năm là thu hoạch. Thân củ Hào sâm giống thân củ Nhân sâm giống hình người, tác dụng mát và bổ, khi thu hoach xong về được hông chin trong nồi đất, lấy dao làm bằng tre cạo vỏ (kị sắt) phơi lên nong tre cho chất lượng rất tốt.
Ngài Nguyễn Thế Hệ, tức Đặng văn Thị mất ngày 12 tháng 12 Âm lịch, là người có học vấn uyên bác, ngài được xã Thổ Hào cấp cho khu vườn một mẫu, hưởng lộc Bàu Sen (tại xã Thanh Giang Thanh Chương, Nghệ An).Phần mộ ngài đã được cải táng đặt trong nghĩa trang của Họ ở rú Bạc. Ngài lặng lẽ ra đi để lại cho quê hương con cháu dòng dõi quan Ngự sử, ít ai biết tên của quan Ngự sử Nguyễn Thế Hệ là Ngài Đặng văn Thị của dòng họ Đặng Việt nam.
Nhận được thông tin này , bà con cô bác thống thuộc xa gần, ai biết được thông tin gì về ngài Nguyễn Thế Hệ tức Đặng Văn Thị thì liên hệ với ông Đặng Thanh Bình là hậu duệ đời thứ năm của ngài , tại quê hương xóm 7B, xã Thanh Mai, Thanh Chương, Nghệ An.
Hoặc: Đặng Sỹ Dung số nhà 102 Hồng bàng, phường Lê Mao, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
Số điện thoại: 0947226656.
Hộp thư điện tử: hieuthuocdungthanh@gmail.com.vn